کاخ 100 ستون

در قسمت شمال شرقی کاخ سه دروازه کاخ دیگری وجود دارد که ساخت این کاخ به امر خشایار شاه آغاز شد و اردشیر اول آنرا به پایان رسانید.

کاخ 100 ستون از نظر وسعت دومین کاخ تخت جمشید است ولی تالار مرکزی آن حتی از آپادانا هم بزرگتر است و 4600متر مربع وسعت دارد.

سقف تالار بر 10 ردیف در 10 ردیف ستون سنگی به بلندی 14 متر استوار بوده است . بخشهای مختلف این بنا که تالار اصلی آن احتمالا محل رایزنی شاه با مقامات لشکری و یا به گفته بعضی محل بارعام بوده است بشرح زیل می باشد:

تالار اصلی دارای هشت دروازه است که بر پهنه درگاههای شمال آن (بطرف ایوان) مجلس بارعام ، بر پهنه درگاههای جنوبی ، اورنگ بران و بر پهنه درگاههای شرقی و غربی جنگ شاه با شیر و یا حیوانات افسانه ای حجاری شده است.

تا کنون درگاههای جنوبی ، شرقی و غربی آن مرمت و بازسازی شده است.

در قسمت شمالی کاخ ایوانی با 16 ستون قرار داشته یک ستون تعمیر شده در داخل ایوان شمالی وضعیت اصلی ستون های این کاخ را نشان می دهد.

دو مجسمه عظیم گاو نگهبان در دو طرفه ایوان آنرا تزئین می کرده و در شرق تالار و به طرف کوه آسایشگاه سربازان قرار دارد.